't Kan vriezen en 't kan dooien

De eerste wintervoorspellingen beginnen op internet te verschijnen. Ik vind het altijd een beetje 'Pelleboer-voorspellingen'. Die klopten namelijk ook bijna nooit. Wat niet wegneemt dat Jan Pelleboer een prachtige historische figuur is.
In ieder geval: heel Friesland én Piet Paulusma houden zich nu al zenuwachtig bezig met dé allesomvattende levensvraag: Wordt de komende winter 2012 - 2013 streng, kunnen we wellicht een Elfstedentocht tegemoet zien. Of wordt het weer een ouderwetse Nederlandse kwakkelwinter?  Diepe zucht.

Goed. Hieronder een samenvatting van een aantal zaken die ik op internet erover opgezocht heb.
Wat ik er tot nu toe over lees, is dat op grond statistieken, zonnevlekken en zeestromingen er geen aanwijzingen zijn dat we komende winter te maken krijgen met een zeer koude winter. Wel zou de geringe zonne-activiteit van de afgelopen jaren best eens de basis kunnen vormen voor een vrij koude winter, zoals we die de afgelopen paar jaren ook hebben meegemaakt. Maar ook een ouderwetse kwakkelwinter is natuurlijk niet uitgesloten.

Want het Nederlandse weer wordt voornamelijk bepaald door de invloed van de Noordzee en de Atlantische Oceaan. Met name het relatief warme noordzeewater zorgt bij ons voor gemiddeld genomen gematigde temperaturen. Het sterk wisselende karakter van ons weer is inherent aan het hier heersende zeeklimaat.

Een enkele maal is er sprake van een typische "landwinter ", als zich gedurende langere tijd hogedrukgebieden nestelen boven Scandinavië, waardoor er door oostelijke of noordoostelijke stromingen koude en droge lucht uit de poolstreek en Rusland, Siberië, wordt aangevoerd. Maar, met slechts één blok van vijf opeenvolgende koude winters (1962 t/m 1966 ) in 100 jaar zou het statistisch gezien zeer opmerkelijk zijn dat de komende winter weer bovengemiddeld koud wordt.

Het weer in Nederland wordt ook bepaald door de invloed van de Golfstroom, die relatief warm water vanuit de Golf van Mexico via de Noordzee tot aan de Noordelijke IJszee voert. Er zijn wetenschappelijke theorieèn dat door de opwarming van de aarde de Golfstroom zijn invloed op West Europa zal verliezen. Hierdoor zou zich hier in de nabije toekomst een aanmerkelijk kouder weertype kunnen ontwikkelen Het lijkt er op dat de Golfstroom een natuurlijke variatie vertoont wat betreft de gevolgde koers en de temperaturen van het water. Een paar jaar geleden leek het er op dat de Golfstroom aan het afvlakken was, echter dit beeld doet zich momenteel in mindere mate voor. Dit is dus niet een indicatie voor een aanstaande koude winter.

Er zijn ook theorieën dat het weer mede bepaald wordt door de activiteit van de zon. Op de zon vinden in meer of mindere mate explosies plaats, waarbij zeer veel magnetische straling vrijkomt. Het hart van deze plaatsen noemen we zonnevlekken. Vanaf de aarde zien deze zonnevlekken er donkerder uit dan het overige oppervlak; de temperatuur is daar dan ook minder hoog.
In een periode met weinig zonnevlekken zouden volgens de theorieën de temperaturen lager zijn dan in periodes met veel zonnevlekken. De afgelopen vijf jaar zaten we in een periode met weinig zonnevlekken; theoretisch zouden we hiermee de koudere winters kunnen verklaren.
Vrij recent zijn felle uitbarstingen op de zon waargenomen. Momenteel is de zonne-activiteit echter weer vrij beperkt en dit lijkt ertoe te leiden dat het verwachte maximum rond 2012 - 2013 duidelijk minder wordt dan een "normaal" maximum. We zitten dus duidelijk in een periode met relatief weinig zonnevlekken en tot na 2017 lijkt die activiteit van de zon alleen maar minder te worden.

Kortom: het weer is afhankelijk van heel veel factoren, zoals geografische ligging, zeetemperaturen, zeestromingen, natuurrampen en  invloed van de zon.
Weer is altijd een kwestie van oorzaak en gevolg; er spelen zich continu meteorologische processen af, waarbij door verschillen in temperatuur boven land- en zeeoppervlak, hoge- en lagedrukgebieden gevormd worden, luchtmassa's zich op diverse hoogten verplaatsen en er stromingspatronen ontstaan. En daardoor kan het deze winter vriezen en het kan dooien...