zaterdag 17 november 2012

Sinterklaas is weer in het land

Sinterklaas is weer in het land. Samen met zijn Zwarte Pieten kwam hij zaterdag aan in Roermond. Duizenden kinderen waren met hun ouders naar de Vismarkt gekomen om de Sint welkom te heten.

Voordat de goedheilig man van zijn stoomboot stapte, zongen de kinderen vrolijke sinterklaasliedjes. De sintboot werd gevolgd door veel kleine bootjes met Zwarte Pieten er op. Veel kinderen in Roermond waren verkleed als Zwarte Piet. Burgemeester Henk van Beers van Roermond heette de goedheiligman welkom.
Op een schimmel maakte Sinterklaas daarna een tocht door de stad. Een aantal klimpieten was was op de daken geklommen. Andere Zwarte Pieten deden op straat goocheltrucs of deelden pepernoten aan de kinderen uit.

Over de herkomst van het Sinterklaasfeest bestaan verschillende theorieën. De meest gangbare is dat het feest van Sinterklaas is te herleiden van Sint Nicolaas van Patara. Nicolaas van Patara werd in het jaar 270 geboren in Patara in Lycië (een gebied in het huidige Turkije).
Al vanaf zijn geboorte zou hij heel bijzonder zijn geweest. Zo zou hij direct na zijn geboorte rechtop in zijn badje zijn gaan staan met zijn handen gevouwen om God te danken voor zijn geboorte. Ook weigerde hij moedermelk op de vastendagen woensdag en vrijdag.

Op jonge leeftijd werd hij bisschop van Myra, de toenmalige hoofdstad van Lycië. Als bisschop heeft Nicolaas veel voor de arme bevolking gedaan en vele wonderen verricht. Er doen vele verhalen de ronde over zijn leven, met name van zeelui die in nood verkeerden, hem aanriepen en door hem werden gered. Zo werd hij de beschermheilige van onder andere zeelieden.

5 of 6 december?
Op 6 december 342 stierf hij en pas jaren later werd hij door de kerk heilig verklaard vanwege zijn vele goede daden. Nicolaas werd Sint Nicolaas en later door ons verbasterd tot Sinterklaas. Na zijn heiligverklaring werd zijn sterfdag 6 december voor de kerk een feestdag. De sterfdag van een heilige wordt vaak de avond ervoor gevierd, vandaar ook dat wij de avond ervoor, op 5 december, pakjesavond vieren.

In de zestiende eeuw probeerden Nederlandse calvinisten het sinterklaasfeest af te schaffen. Het zou teveel heidense elementen bevatten. De pogingen slaagden niet. Het Sinterklaas-feest was ontzettend populair, ook onder de protestantse bevolking.

Schoen zetten
Bekend is dat in Nederland vanaf de vijftiende eeuw rond de naamdag van Sint Nicolaas de schoen werd gezet. Aanvankelijk gebeurde dit in de kerk, maar later werd de schoen ook thuis gezet. In Utrecht zouden kinderen vanaf 1427 hun schoen hebben gezet in de Sint Nicolaaskerk. Rijken gooiden er wat in en de opbrengst werd verdeeld onder de armen.

Het fenomeen pakjesavond ontstond op grote schaal na de Tweede Wereldoorlog. Toenemende welvaart maakte dit mogelijk. In de beginjaren van het feest reisde Sinterklaas doorgaans alleen. Pas vanaf begin negentiende eeuw verschijnt hij met pieten.

Wodan
Het gedrag van de Sinterklaas van nu (we noemen hem niet voor niets 'goedheiligman') is dus terug te leiden op Sint Nicolaas van Patara, maar zijn uiterlijk heeft hij te danken aan de Germaanse god Wodan. In de middeleeuwen werden vele mensen bekeerd tot het Christendom. Om problemen te voorkomen lieten de bekeerders de heidense feesten geleidelijk opgaan in de Christelijke feesten. Christelijke heiligen namen de plek in van de heidense goden en zo werd ook Wodan geleidelijk vervangen door Sint Nicolaas. Wodan droeg een wijde mantel, een muts en had een lange baard. Hij verplaatste zich door de lucht op een schimmel en droeg een speer met een slang in de top in zijn hand. Verder werd hij begeleid door twee raven die hem informeerde over het gedrag van de mensen, net zoals de Zwarte Pieten Sinterklaas nu informeren over de stoute kinderen. De herkomst van Sinterklaas moeten we dus zoeken in zowel christelijke hoek als in heidense hoek.

Geen opmerkingen:

Een reactie posten